Distortion and Disbelief: A Feminist Socio-Legal Analysis of Kosovar Courts’ Judgements on Rape

Abstract (Uncoded languages)

Kjo temë shqyrton mënyrën se si gjykatat në Kosovë gjykojnë rastet e dhunimit, përmes një analize cilësore të dispozitave penale dhe aktgjykimeve gjyqësore. Qëllimi i saj është të ndihmoj në ndryshimin e “narrativës ligjore” të dhunimit në Kosovë, në mënyrë që përkufizimet dhe interpretimet ligjore të pasqyrojnë më mirë përvojat e grave dhe të mos riprodhojnë dhunë ndaj viktimave.
Duke u mbështetur në një kornizë teorike feministe mbi mitet e dhunimit dhe narrativat kulturore, kam bërë një analizë tematike të dispozitave të dhunimit në Kodet Penale të viteve 2004, 2013 dhe 2019, si dhe të 33 aktgjykimeve gjyqësore. Materiali empirik është i kufizuar kryesisht në aktgjykimet publike të publikuara nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës.
Analiza tregon një mospërputhje mes qëllimit të ligjit dhe mënyrës se si ai zbatohet në praktikë nga gjykatat. Edhe pse qysh prej vitit 2004 kuadri ligjor e vendos pëlqimin në qendër të përkufizimit të dhunimit, në praktikë, logjika mbizotëruese interpretuese në shumicën e aktgjykimeve vazhdon të mbështetet në paradigmën e vjetër të forcës. Prej 33 aktgjykimeve të analizuara, vetëm 10 trajtojnë më thellësisht konceptin e pëlqimit përtej përmendjes sipërfaqësore. Në 6 raste prej këtyre pëlqimi është interpretuar me anë të miteve të dhunimit.
Gjykatat gjithashtu dështuan të merrnin parasysh ndikimin që mund të ketë dhuna e partnerit mbi aftësinë e viktimës për të dhënë pëlqim. Si gjykatësit ashtu edhe mbrojtja, kanë përdorur një sërë mitesh të dhunimit, përfshirë këtu mitet mbi dhunën, rezistencën, kallëzimet e rreme, sjelljen pas dhunimit, historinë seksuale dhe pëlqimin. Këto mite shpesh janë përdorur edhe të kombinuara në mes vete. Prania e vazhdueshme e këtyre miteve tregon se ato janë sistemike dhe të normalizuara në gjykimet për dhunim në Kosovë.
Mitet që lidhen me dhunën, rezistencën dhe pëlqimin e përforcojnë më tej argumentin se shumë gjykata ende e interpretojnë dhunimin përmes një logjike të bazuar në forcë. Përveç kësaj, gjykatat dhe mbrojtja janë mbështetur në narrativat kulturore si: “gratë janë gënjeshtare”, “ gratë, viktima të dhunës së marrëdhënieve intime janë gënjeshtare”, “gruaja e (pa)moralshme”, “virgjëria”, dhe “burrë familjar”, narrativa këto që ndikojnë në atë se cilat dëshmi vlerësohen si të besueshme dhe cilat përvoja pranohen si dhunim.
Këto gjetje nxjerrin në pah mangësi serioze në mënyrën se si viktimat e dhunimit trajtohen në sistemin penal të Kosovës. Ky hulumtim mbush një zbrazëti të rëndësishme në nivelin lokal të dijes dhe në rrafshin global, kontribuon në debatet feministe mbi ligjin për dhunim, mitet e dhunimit dhe narrativat kulturore, kështu duke ofruar një perspektivë cilësore nga një kontekst jo-perëndimor.

Abstract

This thesis investigates how Kosovar courts adjudicate rape by qualitatively analysing criminal provisions and court judgements. It aims to contribute to changing ‘the legal story’ of rape in Kosovo so that legal definitions and interpretations better reflect women’s experiences and avoid perpetuating harm to victims. Drawing from a feminist theoretical framework of rape myths and cultural narratives, I thematically analysed rape provisions in the 2004, 2013, and 2019 Criminal Codes and 33 court judgements. The empirical material was limited primarily to publicly available judgements published by the Kosovo Judicial Council. The analysis reveals a disconnect between the law’s intent and judicial application. While since 2004 the legal framework foregrounds consent, in practice, the dominant interpretive logic in most judgements remains rooted in the older paradigm of force. Out of 33 judgements, only 10 engaged with consent beyond referencing it in passing. Out of these, in six cases consent was applied intertwined with several rape myths. Courts also failed to consider how intimate partner violence could impact the victim’s ability to consent. Judges and defence invoked a range of rape myths about force, resistance, false allegations, post-rape behaviour, sexual history, and consent, often in combination. Their persistence suggests these myths are systemic and normalized in rape trials. Myths related to force, resistance, and consent further support the argument that many courts continue to interpret rape through a logic of force. Additionally, courts and defence relied on cultural narratives such as “women as liars,” “women, victims of intimate partner violence as liars,” “(im)moral woman,” “virginity,” and the “family man,” shaping whose accounts were deemed credible and which experiences were recognized as rape. These findings point to serious deficiencies in how rape victims are treated in Kosovo’s criminal legal system. This research fills a significant local knowledge gap and, globally, contributes to feminist debates on rape law, rape myths, and cultural narratives by offering qualitative insights from a non-Western context.

• author: Rrahmani, Gresa
• supervisor: Jannice Käll
• organization: Department of Sociology of Law
• alternative title: Shtrembërim dhe mosbesim: Një analizë socio-ligjore feministe e aktgjykimeve të gjykatave kosovare në rastet e dhunimit
• course: SOLM02 20251
• year: 2025
• type: H2 - Master's Degree (Two Years)
• subject: Social Sciences
• keywords: Kosovo courts, rape law, consent, rape myths and cultural narratives, feminist socio-legal studies, Gjykatat në Kosovë, ligji për dhunim, pëlqimi, mitet e dhunimit dhe narrativat kulturore, studime socio-ligjore feministe
• language: English
• id: 9208275
• date added to LUP: 2025-09-22 11:30:35
• date last changed: 2025-09-22 11:30:35