Τεχνολογικές καινοτομίες στην υποβρύχια έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων : Εισήγηση για το Β’ Συμπόσιο «Νέες Τεχνολογίες στην Υπηρεσία της Αρχαιογνωστικής Έρευνας», 2015
(2017) In Stoa of Sciences - Scientific Review 1(B). p.104-130- Abstract
- Abstract in Greek
Περίληψη
Το ναυάγιο των Αντικυθήρων αποτελεί μια ιδιαίτερη και πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση εφαρμο-γής της τεχνολογίας στην υπηρεσία της αρχαιολογικής έρευνας. Η μακρά πορεία της μελέτης του στο χρόνο, από το 1900 που εντοπίστηκε έως και σήμερα, οι προκλήσεις του υποβρύχιου περιβάλ-λοντος και το εύρος της αρχαιολογικής πληροφορίας που χαρακτηρίζει τα ευρήματά του, το καθι-στούν μία μοναδική ευκαιρία για την εφαρμογή και εξέλιξη τεχνολογιών αρχαιογνωστικής έρευνας.
Η έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων εκτείνεται χρονικά σε μία περίοδο 100 και πλέον χρόνων με σημαντικότερους σταθμούς την ανακάλυψη του ναυαγίου την άνοιξη του 1900 και την επιχεί-ρηση ανέλκυσης των αρχαιοτήτων την περίοδο 1900 -1902,... (More) - Abstract in Greek
Περίληψη
Το ναυάγιο των Αντικυθήρων αποτελεί μια ιδιαίτερη και πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση εφαρμο-γής της τεχνολογίας στην υπηρεσία της αρχαιολογικής έρευνας. Η μακρά πορεία της μελέτης του στο χρόνο, από το 1900 που εντοπίστηκε έως και σήμερα, οι προκλήσεις του υποβρύχιου περιβάλ-λοντος και το εύρος της αρχαιολογικής πληροφορίας που χαρακτηρίζει τα ευρήματά του, το καθι-στούν μία μοναδική ευκαιρία για την εφαρμογή και εξέλιξη τεχνολογιών αρχαιογνωστικής έρευνας.
Η έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων εκτείνεται χρονικά σε μία περίοδο 100 και πλέον χρόνων με σημαντικότερους σταθμούς την ανακάλυψη του ναυαγίου την άνοιξη του 1900 και την επιχεί-ρηση ανέλκυσης των αρχαιοτήτων την περίοδο 1900 -1902, την επιστροφή στο χώρο του ναυαγίου από την καταδυτική ομάδα του J. Y. Cousteau, αρχικά στη δεκαετία του 1950 και στη συνέχεια το 1976 στο πλαίσιο συνεργατικής έρευνας με Έλληνες αρχαιολόγους, και τέλος τη σύγχρονη έρευνα,
που διενεργείται από το 2012 μέχρι και σήμερα, από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υ-πουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με το ωκεανογραφικό ινστι-τούτο Woods Hole, των Η.Π.Α. και με την αρωγή ειδικών συνεργατών και υποστηρικτών. Φυσικά, στο ενδιάμεσο αυτών των επί τόπου ερευνητικών προσπαθειών, αναπτύχθηκε η έρευνα που αφορά τα ανελκυσθέντα ευρήματα, όπως το πλήθος των λίθινων και χάλκινων αγαλμάτων, την κεραμική, το πλοίο, τα ιδιαίτερα εντυπωσιακά γυάλινα αγγεία, τα κοσμήματα, τα ανθρώπινα κατάλοιπα και ιδιαίτερα το μοναδικό εύρημα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Στο παρόν κείμενο παρουσιάζονται διαχρονικά οι καινοτόμες τεχνολογίες που δοκιμάστηκαν στην έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων, είτε αφορούν τη δυνατότητα προσέγγισης του ναυαγίου από τους ερευνητές στο βυθό, είτε την εξαγωγή πληροφοριών και την τεκμηρίωση της αρχαιολογι-κής διαδικασίας μέσω μηχανικών συστημάτων. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της χρήσης καταδυτικών συσκευών στην υπηρεσία της υ-ποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας, όπως το σκάφανδρο στις επιχειρήσεις των αρχών του 20ου αιώ-να, η συσκευή αυτόνομης κατάδυσης από την ομάδα του πλοιάρχου Cousteau, καθώς επίσης η συ-σκευή κλειστού κυκλώματος και η στολή ατμοσφαιρικής πίεσης (atmospheric diving suit) που χρη-σιμοποιήθηκαν στις πιο πρόσφατες έρευνες. Ομοίως, η εξέλιξη του εξοπλισμού υποβρύχιας φωτογραφίας από τον καθηγητή του MIT, H. Edgerton, που συμμετείχε στην ομάδα του Cousteau, η δημιουργία φωτο-μωσαϊκών και η τρισδιά-στατη απεικόνιση του χώρου του ναυαγίου, με τη βοήθεια ρομποτικών μέσων, που παρήγαγε η έ-ρευνα του 2014, αποτελούν καινοτόμες τεχνικές οι οποίες εφαρμόσθηκαν στην έρευνα του ναυαγί-ου των Αντικυθήρων. Τέλος, μια πληθώρα ειδικών και περίπλοκων τεχνικών, πρωτοποριακών για την εποχή τους αφορά τη μελέτη των ευρημάτων. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της μελέτης, αμέσως μετά την ανέλκυση, έγι-ναν ειδικές χημικές αναλύσεις για τον προσδιορισμό των κραμάτων χαλκού, απαραίτητες για τοσχεδιασμό της συντήρησης των αγαλμάτων. Οι αρχαιομετρικές έρευνες συνεχίστηκαν και διευρύν-θηκαν, όπως για παράδειγμα στη χρονολόγηση των οργανικών ευρημάτων του πλοίου με τη χρήση C14. Ιδιαίτερα στη μελέτη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, παρατηρεί κανείς την εξέλιξη της αρχαιογνωστικής έρευνας μέσα από τις πολύπλοκες τεχνολογίες αποτύπωσης τόσο του εξωτερικού, όσο και του εσωτερικού των θραυσμάτων. Το μέλλον επιφυλάσσει και άλλα ευρήματα, όπως αντίστοιχα και νέα ερωτήματα, στους ερευνητές του ναυαγίου. Η αρχαιογνωστική τεχνολογία στάθηκε ως τώρα, και σίγουρα θα αποτελέσει και στη συνέχεια, πολύτιμο σύμμαχο στην προσπάθεια της αρχαιολογικής ερμηνείας αυτού του σημαντικού αρχαιολογικού συνόλου. (Less) - Abstract (Swedish)
Please use this url to cite or link to this publication:
https://lup.lub.lu.se/record/e5fc80ed-ddad-48d0-bd41-bf59b7ed1ce6
- author
- Tourtas, Alexandros ; Theodoulou, Theotokis ; Kourkoumelis, Dimitris and Foley, Brendan LU
- publishing date
- 2017
- type
- Chapter in Book/Report/Conference proceeding
- publication status
- published
- subject
- keywords
- Antikythera Shipwreck, Maritime archaeology, Technology
- host publication
- Ο Υπολογιστής των Αντικυθήρων
- series title
- Stoa of Sciences - Scientific Review
- editor
- Seiradakis, Ioannis
- volume
- 1
- issue
- B
- pages
- 27 pages
- publisher
- ACADEMY OF INSTITUTIONS AND CULTURES: ARISTOTLE NATURAL HISTORY MUSEUM OF THESSALONIK
- ISSN
- 2241-9993
- ISBN
- 978-618-83020-0-6
- project
- Return to the Antikythera Shipwreck
- language
- Greek
- LU publication?
- no
- additional info
- Bilingual host publication in Greek and English. For the version of this chapter in English, see related Research output.
- id
- e5fc80ed-ddad-48d0-bd41-bf59b7ed1ce6
- alternative location
- http://academy.eng.auth.gr/Antikythera-Digital-Book-Files/The%20Antikythera%20Mechanism_S.pdf#page=104
- date added to LUP
- 2023-05-09 15:03:07
- date last changed
- 2023-05-11 11:22:59
@inbook{e5fc80ed-ddad-48d0-bd41-bf59b7ed1ce6,
abstract = {{<b>Abstract in Greek</b><br/><br/>Περίληψη<br/>Το ναυάγιο των Αντικυθήρων αποτελεί μια ιδιαίτερη και πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση εφαρμο-γής της τεχνολογίας στην υπηρεσία της αρχαιολογικής έρευνας. Η μακρά πορεία της μελέτης του στο χρόνο, από το 1900 που εντοπίστηκε έως και σήμερα, οι προκλήσεις του υποβρύχιου περιβάλ-λοντος και το εύρος της αρχαιολογικής πληροφορίας που χαρακτηρίζει τα ευρήματά του, το καθι-στούν μία μοναδική ευκαιρία για την εφαρμογή και εξέλιξη τεχνολογιών αρχαιογνωστικής έρευνας.<br/>Η έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων εκτείνεται χρονικά σε μία περίοδο 100 και πλέον χρόνων με σημαντικότερους σταθμούς την ανακάλυψη του ναυαγίου την άνοιξη του 1900 και την επιχεί-ρηση ανέλκυσης των αρχαιοτήτων την περίοδο 1900 -1902, την επιστροφή στο χώρο του ναυαγίου από την καταδυτική ομάδα του J. Y. Cousteau, αρχικά στη δεκαετία του 1950 και στη συνέχεια το 1976 στο πλαίσιο συνεργατικής έρευνας με Έλληνες αρχαιολόγους, και τέλος τη σύγχρονη έρευνα,<br/>που διενεργείται από το 2012 μέχρι και σήμερα, από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υ-πουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με το ωκεανογραφικό ινστι-τούτο Woods Hole, των Η.Π.Α. και με την αρωγή ειδικών συνεργατών και υποστηρικτών. Φυσικά, στο ενδιάμεσο αυτών των επί τόπου ερευνητικών προσπαθειών, αναπτύχθηκε η έρευνα που αφορά τα ανελκυσθέντα ευρήματα, όπως το πλήθος των λίθινων και χάλκινων αγαλμάτων, την κεραμική, το πλοίο, τα ιδιαίτερα εντυπωσιακά γυάλινα αγγεία, τα κοσμήματα, τα ανθρώπινα κατάλοιπα και ιδιαίτερα το μοναδικό εύρημα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Στο παρόν κείμενο παρουσιάζονται διαχρονικά οι καινοτόμες τεχνολογίες που δοκιμάστηκαν στην έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων, είτε αφορούν τη δυνατότητα προσέγγισης του ναυαγίου από τους ερευνητές στο βυθό, είτε την εξαγωγή πληροφοριών και την τεκμηρίωση της αρχαιολογι-κής διαδικασίας μέσω μηχανικών συστημάτων. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της χρήσης καταδυτικών συσκευών στην υπηρεσία της υ-ποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας, όπως το σκάφανδρο στις επιχειρήσεις των αρχών του 20ου αιώ-να, η συσκευή αυτόνομης κατάδυσης από την ομάδα του πλοιάρχου Cousteau, καθώς επίσης η συ-σκευή κλειστού κυκλώματος και η στολή ατμοσφαιρικής πίεσης (atmospheric diving suit) που χρη-σιμοποιήθηκαν στις πιο πρόσφατες έρευνες. Ομοίως, η εξέλιξη του εξοπλισμού υποβρύχιας φωτογραφίας από τον καθηγητή του MIT, H. Edgerton, που συμμετείχε στην ομάδα του Cousteau, η δημιουργία φωτο-μωσαϊκών και η τρισδιά-στατη απεικόνιση του χώρου του ναυαγίου, με τη βοήθεια ρομποτικών μέσων, που παρήγαγε η έ-ρευνα του 2014, αποτελούν καινοτόμες τεχνικές οι οποίες εφαρμόσθηκαν στην έρευνα του ναυαγί-ου των Αντικυθήρων. Τέλος, μια πληθώρα ειδικών και περίπλοκων τεχνικών, πρωτοποριακών για την εποχή τους αφορά τη μελέτη των ευρημάτων. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της μελέτης, αμέσως μετά την ανέλκυση, έγι-ναν ειδικές χημικές αναλύσεις για τον προσδιορισμό των κραμάτων χαλκού, απαραίτητες για τοσχεδιασμό της συντήρησης των αγαλμάτων. Οι αρχαιομετρικές έρευνες συνεχίστηκαν και διευρύν-θηκαν, όπως για παράδειγμα στη χρονολόγηση των οργανικών ευρημάτων του πλοίου με τη χρήση C14. Ιδιαίτερα στη μελέτη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, παρατηρεί κανείς την εξέλιξη της αρχαιογνωστικής έρευνας μέσα από τις πολύπλοκες τεχνολογίες αποτύπωσης τόσο του εξωτερικού, όσο και του εσωτερικού των θραυσμάτων. Το μέλλον επιφυλάσσει και άλλα ευρήματα, όπως αντίστοιχα και νέα ερωτήματα, στους ερευνητές του ναυαγίου. Η αρχαιογνωστική τεχνολογία στάθηκε ως τώρα, και σίγουρα θα αποτελέσει και στη συνέχεια, πολύτιμο σύμμαχο στην προσπάθεια της αρχαιολογικής ερμηνείας αυτού του σημαντικού αρχαιολογικού συνόλου.}},
author = {{Tourtas, Alexandros and Theodoulou, Theotokis and Kourkoumelis, Dimitris and Foley, Brendan}},
booktitle = {{Ο Υπολογιστής των Αντικυθήρων}},
editor = {{Seiradakis, Ioannis}},
isbn = {{978-618-83020-0-6}},
issn = {{2241-9993}},
keywords = {{Antikythera Shipwreck; Maritime archaeology; Technology}},
language = {{gre}},
number = {{B}},
pages = {{104--130}},
publisher = {{ACADEMY OF INSTITUTIONS AND CULTURES: ARISTOTLE NATURAL HISTORY MUSEUM OF THESSALONIK}},
series = {{Stoa of Sciences - Scientific Review}},
title = {{Τεχνολογικές καινοτομίες στην υποβρύχια έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων : Εισήγηση για το Β’ Συμπόσιο «Νέες Τεχνολογίες στην Υπηρεσία της Αρχαιογνωστικής Έρευνας», 2015}},
url = {{http://academy.eng.auth.gr/Antikythera-Digital-Book-Files/The%20Antikythera%20Mechanism_S.pdf#page=104}},
volume = {{1}},
year = {{2017}},
}